Bijzonder wooncomplex De Generaal: “Met gemengd wonen creëren we draagkracht”
Op het Defensieterrein in Utrecht werd in oktober 2022 een bijzonder wooncomplex opgeleverd: De Generaal. Woningzoekenden met een vitaal beroep, zoals leraren, agenten en verpleegkundigen, kregen voorrang bij de toewijzing van de 80 nieuwe sociale huurwoningen bij de Jaarbeurs. Zij wonen samen met bewoners in een kwetsbare positie die voortkomen uit de zorg van het Leger des Heils. Het is voor het eerst in Utrecht dat deze groepen gemengd met elkaar wonen. Anemoon van Dijk, manager Wonen bij woningcorporatie Woonin (voorheen Viveste en Mitros), vertelt waarom dit woonconcept belangrijk is voor een stad als Utrecht.
Het wooncomplex bestaat uit 64 tweekamerappartementen en 16 driekamerappartementen. De huurprijs ligt tussen de € 633 en € 763,47 per maand. In De Generaal wonen drie groepen: mensen met een vitaal beroep, bewoners in een kwetsbare positie die voortkomen uit de zorg van het Leger des Heils en reguliere huurders. “Het woonconcept van De Generaal is bijzonder en heel belangrijk. Groepen die belangrijk voor elkaar kunnen zijn, worden bij elkaar gehuisvest. De boodschap ‘een goede buur zijn voor elkaar’ staat centraal. Een woonconcept als dit brengt een mooie mix van mensen samen.”
Bijzonder woonconcept
Anemoon vertelt dat Woonin veel te maken heeft met extramuralisering. Dit houdt in dat groepen in een kwetsbare positie, die zorg nodig hebben, in een zelfstandige woning kunnen blijven (of gaan) wonen en daarvoor niet naar een zorginstelling hoeven. Ze ontvangen de benodigde zorg dan thuis. “In dit soort woonconcepten liggen kansen. Mensen die voorheen zorg ontvingen in een zorginstelling en nu zelfstandig gaan wonen, kunnen terecht in een wooncomplex als De Generaal. Bij Woonin houden wij ons dagelijks bezig met dit soort bijzondere woonconcepten.”
De bewoners met een vitaal beroep zijn heel divers: leraren, verplegend personeel en politieagenten. Volgens Anemoon zijn het vitale beroepen die Utrecht hard nodig heeft. “In bijzondere woonconcepten huisvesten wij, naast mensen in een kwetsbare positie, vaak een reguliere groep bewoners die hen kan ondersteunen. Daarmee creëren we draagkracht.”
Bij de mensen met een vitaal beroep zagen wij een kans. Volgens Anemoon vinden zorg- en onderwijsinstellingen het lastig om personeel te vinden in Utrecht. “De woningmarkt is erg krap. Werkzoekenden met een vitaal beroep vinden vaak geen geschikte woning in een grote stad. Daarom wijken ze uit naar de regio. Zorg- en onderwijsinstellingen in de grote steden staan daardoor onder druk. Met een woonconcept als De Generaal willen wij een oplossing bieden. Wij bieden huisvesting aan mensen in een kwetsbare positie die daarnaar op zoek zijn en we zorgen er zo voor dat mensen met een vitaal beroep in de stad kunnen blijven. Tegelijkertijd realiseren wij een vitale, fijne leefomgeving voor deze gemengde doelgroep.”
Openhartigheid
Colinda van der Ende, leerkracht op basisschool De Wereldwijzer in Utrecht, is één van de huurders die voorrang kreeg. Ze vertelt: “Mijn interesse voor dit complex ontstond doordat er verschillende groepen samenwonen en het sociale aspect dat daarbij komt kijken. Zo heeft De Generaal onlangs een app gelanceerd, waarmee bewoners elkaar kunnen leren kennen op een mooie en laagdrempelige manier. Ook worden er verschillende activiteiten georganiseerd om elkaar te ontmoeten.”
Natuurlijk brengt zo’n nieuw concept ook uitdagingen met zich mee. “Voor mij zijn het tot nu toe vooral praktische uitdagingen. Bijvoorbeeld auto’s en fietsen die voor de deur staan geparkeerd of afval dat niet altijd netjes wordt weggegooid. Met mijn buren kan ik het goed vinden. Mensen zijn eerlijk en voelen zich comfortabel om aan te bellen als er iets is of als ze hulp nodig hebben”, aldus Colinda. “Die openhartigheid is ook nodig om dit woonproject tot een succes te maken.”
Voor Colinda is het samenwonen met mensen in een kwetsbare positie vooral inzichtelijk. “Voordat het complex werd geopend, was er een bijeenkomst met de verschillende partijen en begeleiders. Wie in een kwetsbare positie verkeerde wist ik niet tijdens de bijeenkomst, daardoor had je ook niet het risico iemand per ongeluk anders te behandelen. Sommige bewoners zijn hier zelf open over. Dan spreek ik bijvoorbeeld iemand in de lift, die aangeeft via het Leger des Heils of stichting Timon in het complex te wonen.”
José, een bewoner afkomstig van het Leger des Heils, is tevreden over zijn woonplek in De Generaal. “Voor mij betekent wonen in De Generaal stabiliteit. Ik heb nu een zelfstandige woonplek, wat ik voorheen niet had.” Over zijn buren vertelt José: “Ik vind het fijn om met andere reguliere woningzoekenden samen te wonen op deze manier. Het zijn aardige en nette mensen. Ik heb een leuk en mooi appartement waar ik echt blij mee ben en ik wil mijn best doen om dit zo te houden.”
Samenwerkende partijen
In de aanloop naar het project werkte Woonin nauw samen met de Gemeente Utrecht, Het Vierde Huis (ondersteuner bij woningnood), het Leger des Heils en stichting Timon (een organisatie voor hulpverlening en begeleiding aan jongeren en jongvolwassenen). “De bewoners die in een kwetsbare positie verkeren, komen uit de zorg van het Leger des Heils”, aldus Anemoon. “Dit zijn vaak jongvolwassenen die niet snel aan een woning komen. Denk aan jonge moeders en mensen uit de jeugdzorg. Het Leger des Heils plaatst mensen vanuit een zelfstandigheidstraining en een laagdrempelige 24-uursopvang van het Leger des Heils. Deze bewoners stromen vervolgens door naar een eigen woonruimte in De Generaal. Hier begeleiden het Leger des Heils en stichting Timon deze bewoners verder naar een zelfstandig bestaan. Alle bewoners vormen samen een woonvereniging waarbij ontmoeting wordt ondersteund door een community coach.”
Anemoon geeft aan dat Woonin gebruikmaakte van de bestaande woningvoorrangsregeling voor vitale beroepen van de Gemeente Utrecht. “Maar het was niet eerder specifiek gekoppeld aan een gebouw.” Woonin vroeg aan de gemeente of het mogelijk was om de regeling breed te promoten in verschillende sectoren, zodat veel woningzoekenden zich konden aanmelden. “Aan deze regeling hebben we dan ook niks veranderd. We hebben het alleen gekoppeld aan wooncomplex De Generaal”, aldus Anemoon. “Het Vierde Huis hielp ons bij de beroepenvoorrang. Zo controleerden zij of iemand terecht voorrang krijgt als bijvoorbeeld leraar.”
Leermoment
Volgens Anemoon werkte de voorrangsregeling goed, maar was deze vrij beperkt. “We ontvingen honderden aanmeldingen van woningzoekenden met een vitaal beroep. Uiteindelijk konden maar enkele tientallen doorstromen naar De Generaal, omdat andere inschrijvers niet voldeden aan de criteria. We selecteerden huurders niet alleen op basis van beroepenvoorrang, maar ook op inschrijfduur, huishoudsamenstelling en inkomen. Daarnaast werden woningen alleen toegewezen aan huurders die op dat moment in een onzelfstandige woning zaten. Veel aanvragers voldeden daar niet aan en kwamen dus niet in aanmerking voor een woning in De Generaal. Daarom worden meerdere woningen nu bewoond door reguliere huurders.” Anemoon geeft aan dat dit een leerpunt is. “We zijn in gesprek met de gemeente om te kijken hoe de regeling breder getrokken kan worden, zodat bijvoorbeeld ook mensen met een middeninkomen in aanmerking kunnen komen. Doordat wij dit bijzondere woonconcept ontwikkelen, merken wij dat veel partijen hetzelfde doel nastreven: een fijn thuis creëren voor iedereen.”