Nederland kent een grote en urgente woningbouwopgave. Het lukt te veel mensen niet om een goede en betaalbare woning te vinden. Dit zorgt voor lange wachtlijsten en een extra hoge druk op de huisvesting. Dit maakt twee dingen duidelijk: het is nodig om het bouwen van woningen te versnellen en er is behoefte aan een structureel inzetbare flexibele woningvoorraad die plotselinge schommelingen in vraag en aanbod kan opvangen. Omdat reguliere woningbouw een lange doorlooptijd kent, zet het kabinet in op flexwoningen. Die worden sneller gebouwd én kunnen ook op tijdelijk beschikbare locaties worden geplaatst.
Een flexibele woningvoorraad
Het kabinet heeft de ambitie om tot en met 2024 in totaal 37.500 woningen te realiseren op een (tijdelijke) passende locatie. Om dat te bereiken, zet het kabinet in op het plaatsen van flexwoningen en het transformeren van bestaande gebouwen in woningen. Flexwoningen zijn relatief snel te realiseren, flexibel inzetbaar en geschikt om op tijdelijk beschikbare locaties te plaatsen en voor hergebruik. Bovendien is de realisatie ervan vanwege het innovatieve ontwerp- en productieproces duurzaam en van goede kwaliteit. De flexwoningen komen op plekken waar de nood hoog is. Alle spoedzoekers, zoals starters, studenten, jongeren, Oekraïense ontheemden, statushouders, dak- en thuislozen, gescheiden personen en mensen met financiële problemen, kunnen in deze woningen terecht.
Taskforce Versnelling Tijdelijke Huisvesting
Om het verschil te maken voor woningzoekenden en de versnelling te realiseren, is het belangrijk dat de flexibele woningvoorraad zo snel mogelijk wordt gerealiseerd. Eind mei 2022 riep minister Hugo de Jonge de Taskforce Versnelling Tijdelijke Huisvesting in het leven om te ondersteunen bij deze opgave en de ambitie te realiseren.
De Taskforce ondersteunt gemeenten, provincies, woningcorporaties en andere woningmarktpartijen die samenwerken met gemeenten en/of provincies om versneld flexwoningen en (tijdelijke) woningen door transformatie te realiseren. De Taskforce ondersteunt geen afzonderlijke marktpartijen. Wel kan zij projecten waar marktpartijen bij betrokken zijn via gemeenten, woningcorporaties en andere overheidsgerelateerde woningmarktpartijen helpen versnellen. Uitgangspunt voor de Taskforce is dat ondersteuning aan een bepaalde marktpartij niet ten koste gaat van de positie van een andere marktpartij.
De Taskforce helpt bij financiële, juridische, technische en procedurele knelpunten. Partijen die versneld flexwoningen willen realiseren kunnen projecten aanmelden zodat de Taskforce ondersteuning op maat kan bieden. De Taskforce ontwikkelde ook een Toolbox die handvatten biedt bij juridische en financiële vraagstukken.
Heb je een vraag, ben je op zoek naar ondersteuning of wil je een project aanmelden? Kijk dan op de pagina van de Taskforce Versnelling Tijdelijke Huisvesting.
Versnellingsmogelijkheden
Vanuit het Rijk zijn er daarnaast verschillende soorten ondersteuningsmaatregelen en stimulansen die partijen helpen in de bouw, plaatsing, herplaatsing en exploitatie van flexwoningen en transformatie van vastgoed:
- Met de Stimuleringsregeling Flex- en Transformatiewoningen stelde het Rijk € 100 miljoen beschikbaar, waarmee 8.359 woningen worden gerealiseerd voor ruim 15.000 mensen. In de loop van 2023 ontvangen de eerste bewoners de sleutel.
- Twee bouwopdrachten voor gezamenlijke inkoop van flexwoningen stimuleren de bouwsector om productiecapaciteit in te zetten. In het najaar van 2022 doorliep het Rijksvastgoedbedrijf een aanbestedingstraject voor de aanschaf van 2.000 flexwoningen. Ook Aedes (de branchevereniging van woningcorporaties) initieerde in december 2022 een inkooptraject voor ten minste 8.000 en maximaal 28.000 flexwoningen.
- De fysieke herplaatsingsgarantie zorgt ervoor dat wanneer de exploitatie van flexwoningen op de eerste en tweede locatie verloopt, woningcorporaties indien nodig ondersteuning krijgen bij de herplaatsing op een tijdelijke locatie ergens anders. Apeldoorn en Doetinchem ondertekenden hiervoor de eerste intentieovereenkomsten.
- De financiele herplaatsingsgarantie biedt investeerders (doorgaans een woningcorporatie) meer zekerheid voor investering in flexwoningen, door de kans te vergroten dat een tweede en verder opvolgende locatie voor de woningen wordt gevonden. Naast een inspanningsverplichting voor de eigenaar van de flexwoningen voorziet de garantie ook in ondersteuning bij herplaatsing. De eerste contouren hiervan werkte de Taskforce Versnelling Tijdelijke Huisvesting, Aedes, VNG en BZK uit.
- Het Rijksvastgoedbedrijf stelt actief gronden beschikbaar voor projecten voor tijdelijke huisvesting.
- Realisatieovereenkomsten tussen Rijk, gemeenten, regio’s en provincies leggen afspraken vast voor de realisatie van tijdelijke huisvesting inclusief de ondersteuning van het Rijk. In de Metropoolregio Amsterdam worden 5.000 flexwoningen gebouwd met behulp van een bijdrage van het Rijk. Daarnaast maakte ook de regio Utrecht afspraken met het Rijk voor de bouw van 1.500 flexwoningen.
