“Je moet de jongeren laten zien dat er ook een goed pad bestaat”
Het doel van ‘Prospect4Cash’ was om 20 jongeren in anderhalf jaar tijd naar betaald werk te begeleiden. Het werden er bijna drie keer zoveel. Ondernemer Toni Iñiguez Najdanovski en jongerenwerker en directeur van Presikhaaf University Nabil el Malki kregen het voor elkaar. Daarmee nemen zij een voorschot op het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid in Arnhem Oost.
Voor jongeren in buurten zoals Malburgen en Presikhaaf is de verkeerde afslag nooit ver weg. Een criminele carrière lonkt, bij een ogenschijnlijk gebrek aan alternatieven. Prospect4Cash laat deze groep zien dat er wel degelijk andere mogelijkheden zijn. Jeugd- en jongerenwerkorganisaties AM Supportteam en Presikhaaf University brengen jongeren in contact met Iñiguez Najdanovski. Hij is mede-eigenaar van het uitzendbureau HTR-werkt, dat het project uitvoert.
Na een eerste fase van aftasten, uitproberen en leren, leidt hij de jongeren via zijn netwerk in het lokale bedrijfsleven door naar een vaste baan, een (betaalde) stage of een leer-werktraject. Hoe gaat dat allemaal in zijn werk? El Malki: “Wij werken onder anderen met jongeren die het risico lopen om af te glijden naar de criminaliteit. Daarbij maken we gebruik van talentontwikkeling, ondersteuning bij het onderwijs en sportactiviteiten. Wij leggen de verbinding met de scholen en de gezinnen. Zo zien we de jongeren op straat, op school en thuis en proberen we hen op het rechte pad te houden. Het sluitstuk daarvoor is werk.
Zodra we denken dat een jongere daaraan toe is en de kans verdient, bellen we Toni.” Iñiguez Najdanovski: “Ik ga dan naar Presikhaaf University om kennis te maken. Die omgeving is vertrouwd voor de jongere, en de jongerenwerker die hij goed kent is er dan ook bij. Op die manier vindt er een warme overdracht plaats. Als zij zeggen: Toni is een goede gast en hoort bij ons, weet de jongere dat hij mij kan vertrouwen.”
Eerste en tweede fase
De volgende stap is dat Iñiguez Najdanovski uitlegt hoe het verdere traject eruitziet. “Vervolgens zeg ik: slaap er een nachtje over en laat mij weten wat je wil. Als ze dan ‘ja’ zeggen, gaan we aan de slag. We beginnen rustig, met twee maanden lang ongeveer 10 uur per week klusjes doen. Dat kan variëren van afvalprikken tot een bedrijf verhuizen of een school helpen inrichten voor Oekraïense vluchtelingen. In deze eerste fase leren ze onder meer hoe het is om op tijd te moeten komen en wat ervoor nodig is om samen te werken.”
Als een jongere laat zien dat hij het allemaal serieus neemt, wendt Toni zijn enorme netwerk aan om een baan te vinden. “Mijn zakelijk partner Roberto Pausania en ik hebben met ons schoonmaakbedrijf en uitzendbureau een kleine 500 ondernemingen als klant. Daarnaast ben ik voorzitter van de grootste ondernemersvereniging van Arnhem. Dus ik heb aardig wat contacten die ik kan aanboren.”
Zodra Toni ergens een positie heeft geregeld, gaat hij er met de jongere naar toe. Dat kan een supermarkt zijn, een bouwbedrijf, een autogarage, een zorginstelling, een logistiek bedrijf of iets anders. “Als we daar zijn en de kennismaking verloopt goed, laat ik de jongeren meteen achter om aan de slag te gaan. Dat komt soms als een verrassing voor hen. Maar als ik ze dat vooraf vertel loop je het risico dat ze niet komen opdagen. Dan worden ze te nerveus.”
De deur open laten
Op deze manier heeft Prospect4Cash in anderhalf jaar tijd 55 jongeren aan een baan geholpen. De werkwijze klinkt redelijk eenvoudig, maar in de praktijk blijkt dat er diverse haken en ogen aan kunnen zitten. “Het gaat niet met iedereen in één keer goed. Als een jongere net ergens is begonnen en daar in zijn eerste week twee keer te laat komt, zien wij hem heel snel weer terug. Of ze verknallen het al in de eerste fase bij ons. Dan proberen we het gewoon opnieuw.”
De deur open laten; het is een essentieel onderdeel van de werkwijze, weet ook El Malki. “Anders glijden de jongeren alsnog af. Dat willen we voorkomen en daar doen we alles aan. Daarom zijn Toni’s team en wij 24/7 bereikbaar. De ene keer appt er eentje zaterdagnacht dat hij een voorschot op zijn salaris nodig heeft. De andere keer is er een incident en moeten we snel ter plaatse gaan om te voorkomen dat een jongere mee moet naar het politiebureau.
Het is ontzettend belangrijk om er op dergelijke momenten te zijn. Dat vergt nogal wat, maar het kan niet anders. Als je jongeren op die momenten niet helpt, raken ze het vertrouwen kwijt.”
Krijgt zo’n jongere die zaterdagnacht om een voorschot vraagt dat ook? Iñiguez Najdanovski: “Ja, de eerste keer wel. Maar als het nog een keer voorkomt, gaan we in gesprek. Dan moeten we iemand leren om met geld om te gaan. We helpen ze aan werk, maar zijn eigenlijk ook gewoon bezig als opvoeders. Daarom sanctioneren we slecht gedrag. Als een jongere tijdens de eerste fase vaak te laat komt, plannen we hem gewoon niet meer in. Of soms gebeurt dat op verzoek van een jongerenwerker. Die laat ons dan weten: die en die heeft iets geflikt, plan hem niet in want wij hebben eerst nog een appeltje met hem te schillen.” El Malki vult aan: “Je mag fouten maken, maar we zijn streng en geven grenzen aan. Als ze het niet van ons leren, leren ze het van niemand.”
Leven, niet overleven
Daar zit ‘m misschien wel de crux van het succes van Prospect4Cash. De directe omgeving van de jongeren kan in bepaalde opzichten weinig voor hen betekenen. “Als je uit één van de wijken in Arnhem Oost komt, is de kans erg klein dat je zelf een netwerk weet op te bouwen waarmee je uiteindelijk een baan vindt. Met dit project voegen we bronnen toe die anders ontbreken in het leven van deze jongeren. Toni speelt daarin een cruciale rol. Hij is een betrokken, lokale ondernemer die precies de contacten heeft die hiervoor nodig zijn. De eigen ouders van de jongeren hebben die simpelweg niet.”
Het salaris dat de jongeren via Prospect4Change verdienen, ligt een schaal hoger dan gebruikelijk. Zo ontstaat een extra financiële prikkel en is er in feite sprake van goed betaald werk. Maar toch... weegt dat op tegen wat ze zouden verdienen in het criminele circuit?
Het punt is: je moet de jongeren laten zien dat er ook een goed pad bestaat. Al onze medewerkers bij Presikhaaf University komen uit deze wijken. Zij vormen al een eerste voorbeeld. Aan hen kunnen de jongeren zien dat je prima kunt leven, een mooie auto kunt hebben en op vakantie kan gaan als je de juiste keuze maakt. Prospect4Cash biedt die keuze.”
El Malki: “Het draait niet alleen om geld. Het overgrote deel van deze jongeren wil gewoon prettig leven. Zij weten ook: als ik pakketjes met drugs ga wegbrengen, moet ik voortaan altijd over mijn schouder kijken als ik op straat loop. Dat willen ze niet. Ze willen leven, niet overleven.
Het punt is: je moet de jongeren laten zien dat er ook een goed pad bestaat. Al onze medewerkers bij Presikhaaf University komen uit deze wijken. Zij vormen al een eerste voorbeeld. Aan hen kunnen de jongeren zien dat je prima kunt leven, een mooie auto kunt hebben en op vakantie kan gaan als je de juiste keuze maakt. Prospect4Cash biedt die keuze.”
Olievlek
Het aanvankelijke pilotproject wordt voortgezet. Een betere blijk van succes is er niet, zou je denken. Iñiguez Najdanovski weet wel beter. “Dit werkt als een olievlek. Ieder individu die via dit project aan werk komt, vertelt het aan al zijn vrienden en familie in de wijk. Via die route worden nu ook jongeren bij ons aangemeld. Wij overleggen dan even met Presikhaaf University maar vervolgens helpen wij die jongeren ook. Wij bieden ze niet alleen perspectief, maar ook een nieuwe kring van mensen die met hen begaan zijn en die ervoor zorgen dat ze op nieuwe plekken komen.”
Iñiguez Najdanovski is zelf opgegroeid in Malburgen. Via het schoonmaakbedrijf van zijn ouders, dat zij vanuit huis runden, heeft hij zich weten op te werken tot succesvol ondernemer. “Maar dit project, waarvoor de gemeente mij twee jaar geleden benaderde, is voor mij ook een game changer. Het levert zoveel op. Ik ben dankbaar dat ik kansen kan creëren voor mensen die daar zelf niet de mogelijkheden voor hebben.”
Ook El Malki komt uit Arnhem Oost. Presikhaaf, om precies te zijn. “Het is mij gelukt om mij aan de wijk te ontworstelen. Ik heb bestuurskunde gestudeerd en heb daarna als consultant gewerkt bij Twynstra & Gudde, en later ook nog bij het ministerie van OCW. Hartstikke leuk, maar daar ben ik vervangbaar. Hier kan ik het verschil maken. Juist omdat ik hier vandaan kom, ben ik één van de personen die de taal spreekt van deze jongeren. Dat geeft mij de verantwoordelijkheid om mijn bijdrage te leveren.
Zo voel ik dat. De wijk heeft mij gevormd, nu kan ik iets teruggeven. Daarom heb ik samen met Melvin Kolf enkele jaren geleden Presikhaaf University opgericht. Samen met heel veel vrijwilligers en medewerkers uit de buurt zijn wij bezig om hier de toekomst te veranderen. Het is geen project, maar een beweging.”
Dit verhaal verscheen voorjaar 2023 in de publicatie Creativiteit, lef en een lange adem; ervaringen en tips vanuit de 20 stedelijke focusgebieden van het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid. Lees hier waar je deze publicatie gratis opvraagt of download de bundel.
Lees hier meer over het Nationaal Programma Leefbaarheid en Veiligheid.