Vluchtelingen uit Oekraïne krijgen op grond van de Richtlijn Tijdelijke Bescherming (RTB) opvang in Nederland. Hiervoor betalen zij een eigen bijdrage, als ze inkomsten hebben. Daarnaast mogen ze zelf huisvesting zoeken en bijvoorbeeld een woning huren. Op deze pagina vind je welke mogelijkheden daarvoor zijn.
Ondersteuning gemeenten
Gemeenten mogen vluchtelingen uit Oekraïne wijzen op mogelijkheden om zelfstandig te wonen. Zij kunnen hen daar eventueel ook bij begeleiden. Bijvoorbeeld als een gemeente zeer beperkte opvangcapaciteit heeft. Vluchtelingen die aan de voorwaarden van de RTB voldoen, blijven altijd recht hebben op bescherming en daarmee op opvang: ze kunnen dus niet verplicht worden om naar huisvesting door te stromen.
Sociale huurwoningen
Vluchtelingen hebben vaak tijdelijke banen in sectoren met lage salarissen. Zij zijn dus meestal, ook als ze inkomsten hebben, aangewezen op de sociale huursector. De Woningwet stelt geen eisen aan een verblijfstitel voor het verhuren van een sociale huurwoning. Ook vluchtelingen uit Oekraïne mogen dus een sociale huurwoning huren. Daarvoor moeten ze een huurovereenkomst afsluiten met een woningcorporatie of een intermediair en huur betalen.
Volgens de Woningwet mogen woningcorporaties hun sociale (DAEB)-voorraad alleen inzetten voor huisvesting, niet voor opvang. Dit betekent dat vluchtelingen een huurcontract of gebruikersovereenkomst moeten hebben met de verhuurder. Bij een huurcontract gelden regels voor het toewijzen van een woning, in relatie tot inkomen en huurtoeslaggebruik. Bij een gebruiksovereenkomst gelden deze regels niet.
Vluchtelingen die een woning huren van een woningcorporatie of private verhuurder, een huurcontract hebben en op dat adres staan ingeschreven bij de gemeente, kunnen mogelijk huurtoeslag krijgen als ze voldoen aan de inkomenseisen en overige voorwaarden. Zij vallen bij het verlaten van de opvang niet meer onder de Regeling opvang ontheemden Oekraïne en ontvangen dus geen leefgeld meer.
Huisvestingsvergunning
In sommige gemeenten moeten woningzoekenden een huisvestingsvergunning aanvragen voor een sociale huurwoning of, in sommige gevallen, een middenhuurwoning. Vluchtelingen uit Oekraïne die onder de RTB vallen, kunnen deze huisvestingsvergunning niet krijgen. Zij zijn hiervoor niet als groep aangewezen in de Huisvestingswet 2014.
Ruim de helft van de Nederlandse gemeenten heeft een huisvestingsverordening. Of een huisvestingsvergunning daadwerkelijk verplicht is voor sociale huurwoningen hangt af van de lokale regelgeving binnen die huisvestingsverordening. In gemeenten waar dit wel verplicht is, zijn de mogelijkheden voor Oekraïense vluchtelingen beperkt.
Stimuleringsregeling Flex- en Transformatiewoningen (SFT)
Flex- en transformatiewoningen zijn vaak goede oplossingen als een gemeente snel meer woningen wil ontwikkelen. De SFT helpt om deze woningen te financieren. Een van de voorwaarden hiervoor is dat minstens 30% van deze woningen beschikbaar komt voor vluchtelingen uit Oekraïne en statushouders.