Succesfactoren in de schimmelaanpak van Staedion

In dit artikel lees je waarom ze gestart zijn met deze Haagse aanpak, welke factoren het succes van de aanpak bepalen, wat Staedion doet en de grootste tips en tricks. Leo Boensma vertelt.

Wat is de aanleiding geweest van de intensieve aanpak vocht en schimmel?

Vocht en schimmel is sowieso een veelvoorkomende klacht, niet alleen bij Staedion, ook bij andere Haagse woningcorporaties en in het hele land. Als je kijkt naar de resultaten van het WoonOnderzoek 2018 zien we dat bijna 30 % van de huurders in grote steden last heeft van een vocht- en schimmelprobleem. Daarnaast heeft Omroep West in 2016 in Den Haag een schimmelmeldpunt gelanceerd, waardoor er veel meldingen binnenkwamen. Hierdoor ontstond in de media en politiek aandacht voor het onderwerp. Dat is de basis geweest om met elkaar als partijen, gemeente en corporaties wat we nu noemen de ‘gezamenlijke Haagse aanpak vocht en schimmel’ op te tuigen. Bij Staedion streven we een thuisgevoel bij onze huurders na. En daarvoor is gezond wonen een belangrijke basis. Vocht- en schimmelproblemen kunnen gezondheidsklachten veroorzaken, dus absolute noodzaak om deze situaties snel en deskundig op te lossen.

Op welke manier pakt Staedion vocht en schimmel aan? 

Het begint na melding bij een eerste bezoek aan de woning door één van onze eigen experts. Zij zoeken naar de oorzaak van het probleem. Gaat het om kleine schimmelplekken, dan worden die direct in het eerste bezoek aangepakt. Zijn er meer technische oplossingen nodig? Dan worden vervolgafspraken gemaakt. We plannen ook met de bewoner direct een afspraak in voor nazorg zes weken later. Maar daarnaast speelt ook bewonersgedrag mee. Het is echt zaak dat de bewoner goed ventileert, kookt en stookt. We hebben in de laatste jaren onze inzet fors verhoogd. Staedion heeft een eigen onderhoudsdienst en we hebben een aantal van de vakmannen specifiek opgeleid om vocht- en schimmelproblemen goed te kunnen analyseren, op te lossen en om goed voorlichting aan bewoners te kunnen verstrekken. Ook hebben we speciaal een inspecteur voor nazorg aangesteld en laten we onze verhuurmakelaars en huismeesters voorlichting geven. Zij vormen namelijk een belangrijke schakel bij nieuwe huurders om gelijk toelichting te geven over hoe je goed kan stoken, koken en ventileren. Tot slot blijven we om ons heen kijken naar (technologische) ontwikkelingen die kunnen helpen bij het oplossen van het probleem. We hebben in de voorlichting bij bewoners regelmatig te maken met een taalbarrière. We gebruiken de WoCo Talk App om de voorlichting goed te laten verlopen. We maken veel gebruik van LoRa sensoren en dataloggers, die allerlei data (volgens de AVG-wetgeving) in kaart brengen.

Wat zien jullie als belangrijkste succesfactoren bij een goede aanpak?

We zien drie belangrijke succesfactoren: meer inzicht, structurele maatregelen en goede voorlichting. Door vocht- en schimmelproblemen apart te registreren, weten we beter in welke complexen de problemen zitten, in welke mate en waardoor het wordt veroorzaakt. Dat helpt ons in een gerichte aanpak. Daarnaast zijn structurele maatregelen van belang. De kern is feitelijk: zorgen voor een goed binnenklimaat, want dat voorkomt vocht- en schimmelproblemen. Denk aan isoleren, ventileren en het voorkomen van koudebruggen. Tot slot hebben we met de partijen, corporaties, GGD en gemeente gezamenlijk een voorlichtingscampagne. We hebben de website Gezondwonen.nl opgezet en daarop is alle informatie te vinden rondom vocht en schimmel. Denk aan een checklist, een brochure, tips over ventileren en stoken. Maar ook hele duidelijke GGD-filmpjes, van herkenning van het probleem tot tips in beeld. 

Een paar jaar geleden is er een Haagse onafhankelijke vocht- en schimmelexpert ingeschakeld. Waar komt dit vandaan en hoe is dit geregeld?

Het was een idee van een bewoner, gelanceerd in de raadscommissie in Den Haag. Uit een situatie waar bewoners er met de corporatie of verhuurder niet uitkwamen, ontstond de wens een onafhankelijk expert in te schakelen. Die wens hebben we omarmd. Over de kosten zijn ook afspraken gemaakt: de gemeente betaalt 25% van de kosten en de corporatie 75%. Zowel de bewoner als de corporatie kan de expert inschakelen, waarbij altijd de corporatie eerst zelf onderzoek uitvoert. Pas als dat niet naar tevredenheid is verlopen, kan de expert ingeschakeld worden. Die expert doet dan onderzoek en levert een onderzoeksrapport op. De adviezen die daarin staan zijn bindend voor de corporatie en de bewoners. Het komt wel eens voor dat het advies wordt gegeven om beter te isoleren en ventileren door dubbel glas en mechanische ventilatie aan te brengen; dan mag een corporatie dat wel integreren in de meerjarenonderhoudsbegroting.

Tot slot: wat voor lessen hebben jullie/heeft Staedion geleerd van deze aanpak de afgelopen jaren?

Zowel bij ons als de bewoners is het interne bewustzijn echt absoluut vergroot en de houding veranderd. Het heeft Staedion geholpen te beseffen wat wij aan dit probleem kunnen doen, maar we zien ook dat de bewoners beseffen wat zij in hun gedrag kunnen doen om dit probleem op te lossen en de situatie te veranderen. We doen het samen, echt een cultuurverandering. 
Daarnaast zien we dat het door de voorlichtingscampagne laagdrempeliger en meer uitnodigend is voor bewoners om vocht en schimmelproblemen bij ons te melden. Toen we hiermee begonnen hadden we 1.600 meldingen per jaar en nu iets van 2.000. Dan hebben we het over 5% van het totaalaantal woningen. Dat is alleen maar goed, want als het gemeld wordt dan kun je ermee aan de slag en kun je ervoor zorgen dat het opgelost wordt. We zijn heel blij dat we er goed met onze huurders uit komen, want we stellen vast dat de onafhankelijk expert redelijk weinig ingeschakeld wordt. Slechts 25 à 30 keer op jaarbasis, op het totaal van 2.000 vocht- en schimmelmeldingen bij Staedion.
Tot slot nog iets over de kosten en baten voor zowel corporatie als huurders. Het mag duidelijk zijn dat deze intensieve aanpak ons veel tijd en dus ook geld kost, maar wij zorgen hierdoor in veel woningen voor een gezonder binnenklimaat. Bewoners wonen daardoor gezonder en meer tevreden in hun woning. Ook leiden de investeringen in preventieve en structurele maatregelen ertoe dat we op termijn minder onderhoudskosten hebben en dat we ons vastgoed verduurzamen.