Grondbeleid hulpmiddel bij omgevingsbeleid

Het grondbeleid is een hulpmiddel bij het uitvoeren van het omgevingsbeleid van de overheid. In het kader van het omgevingsbeleid wordt de maatschappelijk gewenste bestemming van de grond vastgelegd. Dit gebeurt via een plan of besluit op basis van de Wet ruimtelijke ordening (Wro). Daarmee geeft de overheid aan waar plaats is voor bijvoorbeeld:

• woningen;
• bedrijven;
• landbouw;
• wegen.

Het grondbeleid draagt eraan bij dat die bestemmingen werkelijkheid worden.

Werking van het grondbeleid

Wordt aan de rand van de stad een woonwijk gebouwd? Dan kopen de gemeente of ontwikkelaars de grond en delen de landbouwpercelen op in bouwkavels. De gemeente zorgt voor wegen en andere openbare voorzieningen. Deze zijn nodig om in de wijk te kunnen wonen.

Dit proces speelt zich ook af bij ontwikkelingen in de bestaande stad en inrichting van landelijk gebied. Door het grondbeleid verloopt het proces soepel en eerlijk.

Grondbeleid in stedelijk gebied

In het stedelijk gebied kan de gemeente in grote lijnen kiezen tussen 3 vormen van grondbeleid:

Actief grondbeleid

De gemeente koopt de grond, verkavelt de grond opnieuw en geeft de grond weer als bouwkavels uit.

Faciliterend grondbeleid

De eigenaren passen in onderling overleg de verkaveling aan. De gemeente legt de openbare voorzieningen aan. De kosten hiervan verhaalt de gemeente op de eigenaren die de bouwplannen uitvoeren. Dit staat in de Wet ruimtelijke ordening.

Publiek-private samenwerking

Via een gezamenlijke onderneming van de gemeente en ontwikkelaars (Gemeenschappelijke Exploitatiemaatschappij) wordt grond herverdeeld en in kavels gesplitst.

Grondbeleid in landelijk gebied

In het landelijk gebied kan de verkaveling van de grond ook worden aangepast door grond te ruilen. In de Wet inrichting landelijk gebied (Wilg) is geregeld dat de provincies een herverkaveling kunnen organiseren. Eigenaren kunnen grond ook op vrijwillige basis ruilen via een zogenaamde kavelruil.