Uuthuuskes creëert nieuwe woonkansen voor jongeren en starters in kleine dorpskernen
Interview uit het Realisatieboek Tijdelijke Huisvesting met Margot Vreman, beleidsadviseur Wonen bij gemeente Aalten.
De Uuthuuskes in Aalten creëren nieuwe woonkansen voor jongeren en starters in kleine dorpskernen. Margot Vreman is drie en een half jaar geleden aangesteld als beleidsadviseur bij gemeente Aalten en al vijftien jaar actief binnen het beleidsveld wonen.
Terwijl grote delen van Nederland te maken hebben gehad met een tekort aan woningen, is er in Aalten voor een periode van ongeveer tien jaar een rem geweest op de woningbouw. Geografische ontwikkelingen zoals vergrijzing zorgden lange tijd voor een verminderde vraag naar nieuwe woningen. De laatste jaren is de vraag weer gegroeid, met name onder starters en jongeren. In 2019 heeft wethouder Ted Kok het heft in handen genomen met een initiatief om woningzoekende jongeren en starters te huisvesten. Vanuit de behoefte om starters in de kleine dorpen rondom Aalten een plek te bieden, ontstond het plan om in verschillende kleine kernen woningen te plaatsen om huisvesting te bieden aan sociaaleconomisch verbonden jongeren en/of starters. Zo ontstond het plan om Uuthuuskes, in de kleine dorpskernen rondom Aalten te plaatsen.
Vanaf de initiatieffase heeft dit project zich in sneltreinvaart ontwikkeld. Door het harde werken en volledige inzet van alle betrokkenen stonden één jaar na de eerste planvorming acht Uuthuuskes in de kleine kernen. Een van de succesfactoren van de snelheid is de locatie, doordat de gemeente de grond in eigen bezit had kon er snel geschakeld worden. Daarnaast heeft de gemeente ervoor gekozen om de Uuthuuskes zelf te ontwikkelen, omdat de vraag naar woningen hoog was, maar ontwikkelingen op deze kleine schaal niet rendabel zijn voor woningcorporaties. Doordat alle expertise binnen de gemeente was belegd, kon er makkelijk en snel geschakeld worden bij knelpunten. Zoals toen er een olietank in de bodem werd gevonden en er meteen geschakeld kon worden met de milieuadviseur waardoor er binnen twee dagen een oplossing op tafel lag.
“Als er een wil is, is er een weg. Wanneer iedereen overtuigd is van het concept, dan is alles mogelijk!” , aldus Margot Vreman (gemeente Aalten).
Een bijkomend voordeel bij de ontwikkeling van de Uuthuuskes was dat de locaties in de dorpskernen al een woonbestemming hadden. Hierdoor waren slechts kleine wijzigingen in het bestemmingsplan nodig, die met een korte procedure doorlopen konden worden. Ook kon er geen bezwaarprocedure vanuit omwonenden komen. Wel was het mogelijk dat er bezwaar zou komen op de omgevingsvergunning, maar dat is gelukkig nooit gebeurd. Er is nooit discussie geweest over de realisatie van de woningen. Margot geeft aan dat er altijd genoeg draagvlak is geweest en omwonenden positief zijn over het project. Zij zien de Uuthuuskes als woningen die jeugdigheid en een verhoogde activiteit naar de kleine kernen brengen. De meeste jongeren komen niet terug nadat ze hun studie elders hebben afgerond. Het stimuleren van verjonging door huisvesting voor jongeren wordt gezien als iets positiefs.
Een van de grootste uitdagingen van het project is de ambitieuze tijdsplanning geweest. Margot vertelt dat alle betrokkenen deze uitdaging hebben aangevlogen door constant optimisme en denken in oplossingen. De gemeente Aalten koos er bewust voor om open en transparant te zijn over inschattingsfouten. Ze vertelt bijvoorbeeld dat de woningen de dag voor de online lancering nog niet klaar waren om te verhuren. Dat is niet altijd makkelijk, maar het maakt het wel makkelijker om uitdagingen op te lossen.
De locatie van de Uuthuuskes zijn verspreid over verschillende kleine kernen in de omgeving van Aalten. De jongeren die hier komen te wonen worden geselecteerd op basis van hun sociaaleconomische verbintenis tot de kleine kernen. De huur verloopt via een wooncoöperatie welke is opgericht door de belangenverenigingen van de kleine kernen. De woningen hebben een levensduur van vijftig jaar waarmee ze tijdelijk van aard zijn. De huidige juridische constructie biedt echter de mogelijkheid dat de woningen gedurende hun gehele levensduur kunnen blijven staan, mochten ze niet verplaatst worden. De keuze voor verplaatsbare woningen is dan ook te danken aan de flexibiliteit die dit biedt: allereerst een snelle verlichting van de vraag door versnelde bouw en daarnaast de mogelijkheid om mee te bewegen met demografische veranderingen. Wanneer er in de toekomst geen vraag meer is naar woningen voor jongeren/starters, zijn de woningen ook geschikt als mantelzorgwoningen.
Een wooncoöperatie, die de woningen onder recht van opstal van de gemeente in gebruik heeft, zorgt voor de verhuur. De doelgroep van de woningen is starters en jongeren onder de 28 met een sociaaleconomische binding met de dorpskernen. De regels rondom de woning- en huisvestingwet bieden de overige criteria in de toewijzing van een vijfjarig huurcontract van de Uuthuuskes. Ondertussen worden Woningbouw-projecten ontwikkeld en gerealiseerd voor de doorstroming zodat de Uuthuuskes weer beschikbaar komen voor de volgende generatie. De eerste doorstroming op deze manier heeft inmiddels al plaats gevonden.