Aanvullend onderzoek naar financiële middelen woningcorporaties
Naar aanleiding van de motie Ronnes heeft het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een aanvullend onderzoek gedaan naar de financiële middelen van woningcorporaties. Op korte termijn hebben zij voldoende middelen om te blijven investeren in onder meer nieuwbouw, maar op lange termijn zijn maatregelen nodig om te voldoen aan de groeiende woonopgave. Dit schrijft minister Ollongren in een kamerbrief over de resultaten van het onderzoek.
Corporaties hebben een belangrijke rol in de woonmarkt: zij zorgen onder meer voor voldoende betaalbare huurwoningen, naast beheer, onderhoud en verduurzaming van de gedeeltelijke woningvoorraad in Nederland. Naar aanleiding van de motie Ronnes is onderzocht in hoeverre de corporaties beschikken over de financiële middelen om deze werkzaamheden voort te zetten. Hierbij is onderscheid gemaakt tussen korte termijn (komende jaren), middellange termijn (vanaf 2024) en op de lange termijn (vanaf 2028).
De resultaten van het onderzoek tonen aan dat in de komende jaren tekorten zullen ontstaan bij de woningcorporaties; een disbalans tussen de opgaven en de financiële middelen. De kosten voor nieuwbouw, beheer, onderhoud en verduurzaming stijgen namelijk naar verwachting harder dan de huurinkomsten. De huurinkomsten stijgen gemiddeld met de inflatie.
Doorbouwen
Uit de eveneens vandaag uitgekomen Indicatieve bestedingsruimte woningcorporaties (IBW) geven corporaties aan dit jaar nog voldoende middelen te hebben om te blijven investeren. Zo hebben ze genoeg ruimte om geld bij te lenen voor extra investeringen op nieuwbouw, onderhoud verduurzaming of huurmatiging. Daar maken zij ook gebruik van: zo zijn er plannen voor de bouw van 95.000 woningen, mede mogelijk gemaakt door korting op de verhuurdersheffing. Het streven is om deze zo snel mogelijk te bouwen.
Eerste problemen
Op de middellange termijn ontstaan echter de eerste problemen, zo leest de kamerbrief van minister Ollongren. Vooral de regio’s waar veel behoefte is aan nieuwbouw verwachten de grootste problemen. Naar verwachting wordt de regio Haaglanden/Midden-Holland/Rotterdam het snelst en hardst getroffen door een financieel tekort: zij lopen tegen een tekort van 10 miljard euro aan in 2035, ongeveer 40% van hun totale opgave. Het ministerie gaat hierover nog in gesprek met de regio. Op lange termijn, in 2028, hebben 15 van de 19 regio’s een tekort aan middelen om aan hun opgave te blijven voldoen. In totaal verwacht men op basis van de huidige situatie in 2035 een tekort van 30 miljard euro, ongeveer 25% van de totale opgave.
Investeringen nodig
De voorziene tekorten vragen om investeringen. Dit om door te kunnen blijven bouwen en het woningtekort in te perken. Corporaties kijken voor financiering ook naar de lange termijn en willen anticiperen op de voorziene kosten. Het devies van woningcorporaties lijkt te zijn om nu nog niet al het geld uit te geven. Daarom moeten alle betrokken partijen in gesprek met het kabinet voor fundamentele veranderingen. De komende maanden worden oplossingsrichtingen uitgewerkt, zodat het volgende kabinet gericht de discussie aan kan gaan.
Groot belang
De volgende opties worden genoemd als mogelijke (gedeeltelijke) oplossing: lastenverlichting voor corporaties, het verhogen van de inkomsten van corporaties op het aanpassen van de opgaven van corporaties. Samenwerking en volledige inspanning is hierbij van groot belang om zowel op korte als lange termijn voldoende woningen te bouwen, de bestaande woningen te verduurzamen en de huren betaalbaar te houden. Op korte termijn is de inzet om te blijven investeren en door de blijven bouwen, waarbij de IBW ruimte biedt voor betrokken partijen om via prestatieafspraken extra investeringen te krijgen.