Staat van de Corporatiesector: lokaal werk maken van betaalbare nieuwbouw

De wil om betaalbaar te bouwen is bij woningcorporaties aanwezig, maar dit lukt nog onvoldoende, zo blijkt uit de Staat van de Corporatiesector. Woningcorporaties bouwden in 2020 weer iets meer nieuwe woningen dan de jaren ervoor. Dat is ook de inzet voor de komende jaren. Hulp van gemeenten om de plannen mogelijk te maken is nodig. De Autoriteit woningcorporaties (Aw) roept op om aandacht en regie van gemeenten en Rijk: verbeter de condities zodat corporaties sneller, meer en betere woningen kunnen realiseren.

Toezichthouder Autoriteit woningcorporaties (Aw) blikt jaarlijks terug op de prestaties van woningcorporaties op het gebied van onder andere nieuwbouw, betaalbaarheid en leefbaarheid. Daarbij is voor deze Staat met name gebruik gemaakt van gegevens over 2020. Ook bericht de Aw over de voornemens van de corporatiesector voor 2021 tot en met 2025.

Er is een steeds groter tekort aan sociale huurwoningen.
Hierdoor hebben niet alle mensen met een laag inkomen een fijne woning.
Dus, er moet meer gebouwd worden.
Maar waarom is dit voor woningcorporaties zo lastig?
De Autoriteit woningcorporaties is toezichthouder op de corporatiesector.
Zij ziet dat corporaties wel meer wíllen bouwen, maar niet altijd kunnen.
Er zijn verschillende redenen waarom bouwen lastig is...
zoals personeelstekort, dure bouwmaterialen en stikstofuitstoot.
Daarnaast hebben de corporaties bouwgrond nodig...
maar die is vaak duurder dan ze kunnen betalen.
Ook moeten ze vaak lang wachten op een vergunning van de gemeente.
Gemeenten en de Rijksoverheid kunnen corporaties helpen om meer te bouwen.
Gemeenten kunnen in hun woonbeleid kiezen voor meer woningbouw door corporaties.
Ze kunnen stimuleren dat corporaties betaalbare bouwgrond krijgen...
en ze kunnen ervoor zorgen dat de vergunningen sneller afgegeven worden...
zodat de corporaties aan de slag kunnen.
De Rijksoverheid kan snel kiezen voor nieuwe, grote bouwlocaties en subsidies.
En corporaties kunnen duidelijker zijn.
Door in hun plannen alleen het aantal woningen te noemen dat ze écht verwachten te bouwen.
Goede afspraken met gemeenten zijn daarbij belangrijk.
De Autoriteit Woningcorporaties roept gemeenten, Rijksoverheid en corporaties op om in actie te komen.
Zo kunnen zoveel mogelijk mensen een fijne woning krijgen.
Wil je meer weten?
Lees de Staat van de corporatiesector op ilent.nl/staatcorporatiesector.

Bouwtempo omhoog

De Aw dicht gemeenten een sleutelrol toe in de versnelling van de woningbouw. De grondposities van corporaties zijn afgelopen jaren sterk teruggelopen: betaalbare bouwkavels zijn schaars. Lokaal beleid kan de juiste spelregels geven voor nieuwbouw binnen gemeentegrenzen. Samenwerken in prestatieafspraken en lokaal betere randvoorwaarden scheppen hierbij is onontbeerlijk. Voor het Rijk ziet de Aw een rol weggelegd bij het inzetten van instrumenten als subsidies voor locatieontwikkeling en het kiezen voor nieuwe grootschalige bouwlocaties, waarmee gemeenten verder kunnen.

De nieuwbouw van corporaties stijgt maar houdt de toenemende vraag nog niet bij. Na 14.000 nieuwe woningen in 2018 en 15.000 in 2019, hebben corporaties in 2020 bijna 16.000 nieuwe woningen gerealiseerd. Het streefaantal is 25.000 nieuwe woningen vanaf 2023. Het ministerie van BZK, Aedes en de Vereniging Nederlandse Gemeenten (VNG) spraken dit gewenste bouwtempo al eerder bestuurlijk af.

Woonkwaliteit

De Aw kijkt vooruit naar het effect van de aangekondigde afschaffing van de verhuurderheffing in lijn met het coalitieakkoord. Woningcorporaties kunnen daardoor meer gaan bouwen, renoveren en verduurzamen. Corporaties hebben eind 2020 bijna de doelstelling uit het Energieakkoord voor gemiddeld label B in 2020 gehaald. De komende jaren komt naast isolatie ook steeds meer aandacht voor de energietransitie van aardgas naar duurzame energiebronnen.

In buurten en wijken met vooral huurwoningen van corporaties staat de leefbaarheid onder druk. Hier wonen veel kwetsbare huishoudens die moeilijk rondkomen en soms complexe problemen hebben. In de gewijzigde woningwet die per 1 januari 2022 is ingegaan, krijgen woningcorporaties meer ruimte om te investeren in de leefbaarheid van wijken waar zij veel woningen bezitten. Het is nog te vroeg om het effect hiervan te zien, aldus de Aw.

Prestatieafspraken

In de aanbiedingsbrief bij de Staat aan de Tweede Kamer benadrukt Minister de Jonge dat de inzet van woningcorporaties hard nodig blijft om betaalbaar wonen voor meer mensen mogelijk te maken. Daar hoort ook een vitale en veilige wijk bij. Daarom kondigde de minister recent aan om met een nationale Woon- en bouwagenda en twee programma’s voor woningbouw en leefbaarheid en veiligheid te komen. Door bindende prestatieafspraken met corporaties en medeoverheden wil hij zorgen voor goede condities voor onder meer nieuwbouw en leefbaarheid.