Zaanstad: jongeren weer perspectief op woning door WBI (eerste tranche)

Voor de gemeente Zaanstad komt de financiële bijdrage vanuit de Woningbouwimpuls als geroepen. De Noord-Hollandse stad kampt met een flink groeiend woningtekort en kan nu versneld aan de slag met de bouw ruim 6.000 nieuwe woningen in Zaanstad-centrum en Kogerveldwijk. “Het zijn gebieden waar transformatie nodig is om verdere sociale achteruitgang te voorkomen.”

Het is een zorgwekkend gegeven: de wachttijd voor starters voor een sociale huurwoning in de gemeente Zaanstad is ongeveer 11 jaar, evenveel als bijvoorbeeld Utrecht. Vanaf haar aanstelling als wethouder in 2018 was Songül Mutluer daarom actief betrokken bij de woningbouw in en rond Zaanstad. Ze was verbaasd over de ontwikkelingen: “Vanwege de crisis waren we als gemeente al blij dat een ontwikkelaar iets wilde bouwen, waardoor er weinig gestuurd werd op specifieke eisen gericht op de huidige vraag.”

“Als je een concreet plan hebt voor honderden woningen in de binnenstad, dan moet je als gemeente ook zaken als (ondergronds) parkeren regelen.”

Een aantal jaar geleden ging daarom bij Zaanstad het roer om en werd ‘sturen’ een belangrijke pijler binnen de gemeente: sturen op betaalbaarheid en gebiedsontwikkeling. Zaanstad werd verdeeld in vier zogenaamde ‘MAAK.gebieden’ met elk een eigen, uitgebreide visie voor de toekomst. Daaruit ontstonden diverse concrete projecten zoals Zaanstad-centrum en Kogerveldwijk. De financiële situatie van de gemeente strooide echter zand in de motor. “Als je een concreet plan hebt voor honderden woningen in de binnenstad, dan moet je als gemeente ook zaken als (ondergronds) parkeren regelen”, legt Mutluer uit. “Zo’n enorme investering kost jaren om rond te krijgen.”

Vergroot afbeelding Songül Mutluer - Woningbouwimpuls gemeente Zaanstad
Wethouder Songül Mutluer van de gemeente Zaanstad. Fotograaf: Marieke Duijsters

Belemmering weg

De financiële belemmering verdwijnt deels door de Woningbouwimpuls, aldus de wethouder van Zaanstad. “We maken duidelijk aan ontwikkelaars dat het noodzakelijk is om te bouwen voor starters, senioren en middeninkomens in Zaanstad”, legt ze uit. “Gesprekken met ontwikkelaars worden daardoor wel ingewikkeld, omdat ze normaliter meer verdienen aan dure woningen en omdat wij belangrijke aanvullende eisen hebben. Wij willen namelijk ook dat in de toekomst de wijken goed bereikbaar zijn, dat de publieke ruimtes mooi zijn ingericht en er voorzieningen zijn. Als dat ook nog bij de bouwkosten komt, dan ontstaan er moeilijke gesprekken.“

“De Woningbouwimpuls helpt ons om sneller dan gepland te starten met de realisatie van nieuwe woningen.”

De bijdrage van de Woningbouwimpuls (ruim 20 miljoen) voor de publieke kosten brengt de oplossing van veel issues dichterbij voor de gemeente en ontwikkelaars in Zaanstad. In Kogerveldwijk kan de gemeente op korte termijn zelf actief aan de slag met de herinrichting in de wijk, zaken die nodig zijn om woningbouw tot stand te brengen. “Zo gaan we het gebied rondom station Zaandam-Kogerveld verdichten, rotondes aanleggen en diverse straten herinrichten om de bereikbaarheid te verbeteren”, legt Mutluer uit. “Het helpt ons om sneller dan gepland te starten met de realisatie van nieuwe woningen.”

"Transformatie is nodig"

Vooruitkijkend op de toekomst is Mutluer zeer dankbaar voor de financiële impuls vanuit het Rijk. “Een gebied als Kogerveldwijk móet getransformeerd worden, zeker op basis van de huidige behoeften en sociale impact. Ik krijg zo veel mails van jongeren uit Zaanstad die aangeven dat ze geen woning kunnen vinden. We zetten ons als gemeente steeds meer in om deze groep te helpen.” Zo stemde de gemeenteraad begin dit jaar in met het project ‘Betaalbare Koopwoningen Zaanstad’, een serie van maatregelen waardoor starters uit gemeente Zaanstad extra hulp krijgen om een betaalbare woning te vinden. De bouw van ongeveer 6.000 nieuwe woningen, waarvan 57 procent in het betaalbare segment, geeft starters straks meer speelruimte om daadwerkelijk een woning in eigen stad te vinden.

Vergroot afbeelding Songül Mutluer  Woningbouwimpuls gemeente Zaanstad
Fotograaf: Songül Mutluer

De gemeente deed ook een aanvraag voor stadsbrede aanpak van stikstof, maar deze aanvraag viel niet onder de criteria van de Woningbouwimpuls. “Dat was een teleurstelling”, erkent Mutluer. “Maar we blijven in gesprek, want in Zaanstad is stikstof een issue. Wij zijn omringd door drie Natura 2000 gebieden en de verlaging van maximumsnelheid op de snelweg pakt juist nadelig uit voor de stikstofdepositie in onze gemeente. Dat lossen we helaas niet zomaar op, maar de bijdrage van de Woningbouwimpuls helpt ons al goed op weg op het gebied van woningbouw. Nu kunnen we vol inzetten op de uitvoering.”

Ook een aanvraag indienen voor de Woningbouwimpuls?

Het loket voor de Woningbouwimpuls is momenteel gesloten; gemeenten kunnen nu geen aanvragen doen. De ingediende aanvragen voor de tweede tranche worden komende periode getoetst en beoordeeld door een onafhankelijke commissie. In februari 2021 wordt bekend welke projecten een bijdrage krijgen vanuit de Woningbouwimpuls. De derde aanvraagronde vindt in 2021 plaats.

Meer informatie over aanmelden voor de Woningbouwimpuls is te vinden op de website van Rijksdienst voor Ondernemend Nederland.