Schiedam biedt spoedzoekers springplank met snelle transformaties
Schiedam zet flink in op flexwonen. Zo wordt momenteel een tweede leegstaand pand in korte tijd getransformeerd tot een tijdelijke woonmogelijkheid voor spoedzoekers. Ondertussen gebruikt de gemeente de opgedane ervaring voor hun eigen plan van aanpak voor de versnelde realisatie van flexwoningen.
Ook in Schiedam voelen ze de druk van de woningmarkt, waardoor de gemeente in de zomer van 2020 heeft besloten om 7.000 nieuwe woningen te realiseren. “De helft daarvan bouwen we met hulp van de Woningbouwimpuls, maar ook die woningen staan er morgen nog niet”, stelt wethouder Fahid Minhas. De gemeenteraad diende daarom een motie in om in samenwerking met het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties versneld flexwoningen te realiseren. Inmiddels zijn ze bezig met een uitgebreid plan van aanpak hiervoor, maar gaandeweg kwamen al diverse mogelijkheden om leegstaande locaties snel te transformeren tot tijdelijke woningen. Zo krijgen verschillende soorten spoedzoekers in Schiedam wat meer ruimte om te zoeken naar een passende en betaalbare woning, aldus de wethouder.
De gemeente kwam al snel in contact met twee partijen die een pand aan de gemeente wilden verkopen voor transformatie. “Wij zijn als gemeente echter van mening dat wij geen gebouweigenaar moeten zijn”, voegt Minhas toe. “Maar we hadden wel de contacten om het initiatief van de grond te krijgen en snel actie te ondernemen.” Uiteindelijk kocht het Fonds Schiedam-Vlaardingen het betreffende pand in het centrum van Schiedam op waar de eerste Schiedamse flexwoonvoorziening in 2020 is gerealiseerd. In dat pand heeft inmiddels aantal gezinnen tijdelijk onderdak gevonden; van daaruit zullen ze doorstromen naar een reguliere woning. Minhas: “Antikrakers bewoonden het pand voor lange tijd, waardoor iedereen het gebouw uit het oog was verloren. De nieuwe motie bracht vervolgens diverse locaties weer in beeld, waaronder deze.”
Buurtinitiatief vestigt in lege pand
De andere transformatie vindt momenteel plaats aan het Jacques Urlusplein in Schiedam-Noord. Daar worden in een gebouw dat in het verleden in gebruik was door een zorginstelling 33 zelfstandige woonruimten gerealiseerd. Naast woningen biedt dit gebouw ook ruimte aan sociaal-maatschappelijke initiatieven en wijkactiviteiten. Zo vestigt het buurtinitiatief Fietsmaatjes zich in het pand. Dit project ondersteunt eenzame ouderen door ze te vergezellen tijdens fietstochten door de stad. “Zo creëer je sociale cohesie en interactie met de omgeving”, voegt Minhas toe.
De oude structuur van het pand voldeed echter niet meer aan de huidige kwaliteitseisen en wensen van de doelgroep, dus ook hier was een grondige transformatie nodig. Voor beide projecten koos de gemeente er bewust voor om de transformaties geen officiële projectstatus te geven, maar enkel gericht in gesprek te gaan met de omwonenden om ze actief te betrekken in het proces. Het zorgde voor een versnellende werking, omdat volgens Minhas bepaalde procedures daardoor wegvielen. “We vroegen wijkbewoners na te denken over de invulling van het betreffende pand”, legt hij uit. “Zo ontstond het ook het idee om een sociaal-maatschappelijk buurtinitiatief te vestigen in het pand. Iedereen in de buurt kent dat project en op zo’n prominente plek krijgen de andere functies van het gebouw ook meteen meer draagvlak.”
“Het is voor gemeenten financieel niet allemaal makkelijk te regelen, maar de bijdrage van het ministerie geeft een mooie impuls om de kwaliteit van de wijk verder te verhogen. De buurt reageert daar heel positief op."
Schiedam creëerde verder ook draagvlak bij de omwonenden door te werken aan de openbare ruimte rondom het pand, waarbij het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties een helpende hand bood. Minhas: “Het is voor gemeenten financieel niet allemaal makkelijk te regelen, maar de bijdrage van het ministerie geeft een mooie impuls om de kwaliteit van de wijk verder te verhogen. De buurt reageert daar heel positief op. Daarnaast kunnen we daardoor de tijdelijke woningen tegelijkertijd van extra kwaliteit voorzien, want ook daar verdienen ze een bepaalde kwaliteit van wonen.” In totaal investeert het ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties 50 miljoen euro in 123 projecten voor de versnelde bouw van 12.400 woningen voor kwetsbare groepen.
Flexibele houding tekenend voor Schiedam
Alle ervaringen van de twee transformatieprojecten neemt de gemeente mee in het aankomende plan van aanpak voor de uitbreiding van de capaciteit van flexwoningen in Schiedam. Volgens Minhas trokken zij veel lering op het gebied van participatie en samenwerking met het ministerie. “Ga vooral het gesprek aan met iedereen: met de gemeenteraad, met de omwonenden en met het ministerie. Zij hebben laten zien dat er vele oplossingen zijn, ook als je ergens al langer vastloopt.”
Minhas benadrukt daarnaast dat de inzet van tijdelijke woningen ook staat of valt met een flexibele houding van alle partijen. Hij noemt het betrekken van sociaal-maatschappelijke initiatieven zoals Fietsmaatjes als lichtend voorbeeld: “Bij elk nieuw project moeten we het proces opnieuw uitvinden, flexibel zoeken naar mogelijkheden om alles mogelijk te maken. In dit geval was het inpassen van Fietsmaatjes bijvoorbeeld een fijne oplossing. In zo’n situatie moet je als bestuurder geen koudwatervrees hebben en je nek durven uitsteken voor kwetsbare doelgroepen, anders komen zulke projecten niet snel van de grond.”
Verder voorziet Minhas een rol voor flexwoningen bij de realisatie van de 7.000 nieuwe woningen in Schiedam. Zo bestaat een groot deel van de 7.000 geplande nieuwbouwwoningen uit sociale huurwoningen, waarvan een deel ter vervanging van de huidige verouderde woningvoorraad. “De huidige bewoners hebben tijdens de bouw ook tijdelijke huisvesting nodig. Daar kan flexwonen ons mee helpen. Dit hele traject is tekenend voor Schiedam, omdat we graag onze nek uitsteken om woningzoekenden niet alleen een vangnet te geven, maar ook een springplank naar een reguliere woning.”